فايده فلسفه چيست؟
پرسشي كه بسياري از مردم هنگام برخورد با مسئله (يعني فلسفه) مي‌پرسند اين است كه فايده فلسفه چيست؟ نمي‌توان انتظار داشت كه فلسفه مستقيماً به تحصيل ثروت مادي كمك كند. ولي اگر ما فرض را بر اين نگذاريم كه ثروت مادي تنها چيز ارزشمند است، ناتواني فلسفه در توليد مستقيم ثروت مادي به معناي اينكه فلسفه هيچ ارزش عملي ندارد، نيست. ثروت مادي في‌نفسه ارزشي ندارد -مثلاً يك دسته كاغذ كه آن را اسكناس مي‌ناميم في‌نفسه خوب و خير نيست- بلكه از آن جهت خوب است كه وسيله ايجاد خوشحالي و شادكامي است. ترديد نيست كه يكي از مهم‌ترين سرچشمه‌هاي نشاط و شادكامي براي كساني كه بتواند از آن بهره‌مند شوند، جستجوي حقيقت و تفكر و تأمل درباره‌ي واقعيت است، و اين همان هدف فيلسوف است. به علاوه آنان كه به خاطر علاقه به يك نظريه خاص همه‌ي لذتها را يكسان ارزيابي نمي‌كنند و كساني كه علي‌الاصول چنان لذتي را تجربه كرده‌اند، آن را لذتي برتر و بالاتر از همه‌ي انواع لذتها مي‌شمارند. از آنجا كه تقريباً همه محصولات صنعتي به جزء آنها كه مربوط به رفع نيازهاي ضروري هستند، فقط منابع ايجاد راحتي و لذت مي‌باشند، فلسفه از جهت فايده بخشي مي‌تواند با بسياري از صنايع رقابت كند؛ خصوصاً زماني كه مي‌بينيم عده‌ي كمي به صورت تمام وقت به پژوهش فلسفي اشتغال دارند شايسته نيست از صرف شدن بخش كمي از استعدادهاي آدمي براي آن دريغ ورزيم، حتي اگر آن را فقط منبعي براي ايجاد نوعي خاص از لذت بي‌ضرر كه ارزش في‌نفسه دارد (نه فقط براي خود فلاسفه بلكه براي آنها كه از ايشان تعليم مي‌يابند و اثر مي‌پذيرند) بدانيم.
ولي اين تمامي آنچه كه در حمايت از فلسفه مي‌توان گفت نيست. زيرا غير از هر ارزشي كه بر فلسفه به‌طور في‌نفسه مترتب است و ما فعلاً از آن صرف‌نظر مي‌كنيم، فلسفه هميشه غيرمستقيم تأثير بسيار مهمي بر زندگي كساني كه حتي چيزي درباره‌ي آن نمي‌دانسته‌اند داشته و از طريق خطابه‌ها، ادبيات، روزنامه‌ها و سنت شفاهي به پالودن فكر اجتماع كمك نموده و بر جهان‌بيني افراد مؤثر واقع شده است. آنچه امروز به نام دين مسيحيت شناخته مي‌شود، تاحدود زيادي تحت تأثير فلسفه تكوين يافته است.
تا يك نتيجه يا فرضيه‌ي علمي در حوزه‌ي خاص خودْش اعتبار يافت نبايد ما هم آن را بي‌قيد و شرط يك حقيقت فلسفي بدانيم. مثلاً به هيچ عنوان نمي‌توان گفت كه چون زمان فيزيكي غيرقابل انفكاك از مكان است، چنان كه امروزه علم فيزيك ادعا مي‌كند، پس تقدم مكان بر زمان يك اصل فلسفي است. زيرا ممكن است اين امر نسبت به زمان فيزيكي صادق باشد، آن هم به اين دليل كه زمان فيزيكي در مكان اندازه‌گيري مي‌شود.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
